Stichting Zohor. Jaarverslag Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن

Transcriptie

1 Stichting Zohor مؤسسة زهور Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن Jaarverslag 2009 Haarlem, maart 2009

2 Inhoudsopgave: 1. De Stichting pag Project Primo Toekomst in eigen Hand / Ondersteuning Benefiet pag Voorlichting Marokkaanse familierecht/ Politiek bijeenkomst pag Iftar SMOH/ Marokkoweek pag Moslimjongeren, van geloofsbelevenis tot radicalisering pag Omgaan met Pubers/ Workshop pag

3 De Stichting: Stichting Zohor is een zelforganisatie voor Marokkaanse en andere Arabische vrouwen. De stichting is in oktober 1998 opgericht. De stichting is ontstaan in reactie op klachten van Haarlemse instellingen dat Marokkaanse vrouwen moeilijk te bereiken waren en niet geïnteresseerd waren. Om het tegendeel te bewijzen organiseerden een aantal Marokkaanse en Arabische vrouwen een bijeenkomst waarin de instellingen de gelegenheid zouden krijgen om met deze vrouwen te discussiëren. De bijeenkomst kende een zeer grote opkomst (circa 250 vrouwen) en er werd flink gediscussieerd. Stichting Zohor is na deze bijeenkomst officieel opgericht. Het bestuur telt 12 actieve leden. De Stichting heeft als doel de participatie te bevorderen van Marokkaanse en ander Arabische vrouwen in de Nederlandse samenleving algemeen en in Haarlem en omgeving in het bijzonder. Functie van Zohor: Stichting Zohor organiseert activiteiten die de participatie van Marokkaanse vrouwen en de Marokkaanse gemeenschap in zijn geheel stimuleren. De activiteiten zijn met name gericht op het gebied van welzijn, educatie, onderwijs, de arbeidsmarkt en hulpverlening. Een belangrijke functie van Zohor is de signaleringsfunctie naar de instellingen. De stichting heeft een breed netwerk in Haarlem. Er zijn ook verschillende contacten met instellingen en organisaties buiten Haarlem. Stichting Zohor neemt bijvoorbeeld zitting in stuurgroepen van bepaalde projecten of organisaties. Hierin heeft Zohor vooral een adviserende functie. Locatie: Stichting Zohor heeft sinds 2000 met hulp van de gemeente Haarlem onderdak gevonden in het Mondiaal Centrum Haarlem. In hetzelfde gebouw zijn meerdere organisaties gevestigd. Er zijn verschillende faciliteiten aanwezig. Vooralsnog is Zohor de enige vrouwenorganisatie in dit gebouw. 3

4 Activiteiten: Project over verstandelijke gehandicapten in allochtonen gezinnen: Zohor is begin 2009 benaderd door Primo over een project over allochtonen (verstandelijke) gehandicapten en de knelpunten en problemen waar hun gezinnen en familieleden tegenaan lopen. Het project bestond uit een aantal gesprekken met personen en groepen. Vervolgens is er een voorlichtingsfilm gemaakt Toekomst in eigen hand. Wij hebben vanuit Zohor meegedaan, meegedacht en vervolgens hen in contact gebracht met ouders van kinderen met een verstandelijke handicap. Een van deze ouders heeft de hoofdrol in het filmpje. In het filmpje word overigens het onderwerp vanuit verschillende oogpunten belicht. Naast dat er met ouders en familieleden word gesproken word er ook met een Imam, de hulpverlening en een antropoloog gesproken. Dit maakt het tot een interessant geheel. Het werd duidelijk in het project dat met name wanneer het gaat om een verstandelijke beperking er sprake is van een groot taboe. Men schaamt zich hiervoor en er heerst een groot wantrouwen vooral naar de hulpverlening toe. Ook weten ouders vaak niet waar ze hulp moeten zoeken. Aan de andere kant weten hulpverleners niet altijd goed om te gaan met de culturele aspecten die zij tegenkomen in deze gezinnen. Ondersteuning en begeleiding bij organisatie Benefiet: In februari 2009 werden wij benaderd door een groep moeders uit Schalkwijk die naar aanleiding van de oorlog in de Gaza strook graag een benefiet wilden organiseren. Zij wilden via deze bijeenkomst geld inzamelen voor de vrouwen en kinderen in nood in dit gebied. Zij hadden echter geen enkele ervaring met het organiseren van dergelijke bijeenkomsten en vroegen Stichting Zohor hen hierbij te ondersteunen. Uiteraard zijn wij als Stichting Zohor hiermee akkoord gegaan. Wij geloven namelijk dat het leren organiseren van bijeenkomsten en activiteiten erg goed is voor de participatie, ontwikkeling en zelfredzaamheid van de vrouwen. Zij maken bij een dergelijk proces vaak kennis met talenten van zichzelf die zij voorheen niet kenden of zagen. Op zondag 12 april heeft de bijeenkomst plaatsgevonden. De bijeenkomst werd ondersteunt door SMOH en MCH. Wij hebben de vrouwen geleerd hoe zij een dergelijke bijeenkomst of een activiteit kunnen organiseren. De vrouwen zelf kwamen met voorstellen en ideeën en wij begeleiden hen en gaven hen advies. Daarnaast merkten wij dat veel vrouwen wat onzeker waren. Wij hebben hen daarom heel erg aangemoedigd en gestimuleerd. Van het maken van een draaiboek tot het uitvoerende werk op de dag zelf hebben wij begeleid. Het was dan ook fantastisch te zien wat voor talenten en moois vanuit de vrouwen zelf kwam. De samenwerking was heel erg goed. Wij hadden ook benadrukt dat een goede samenwerking ontzettend belangrijk is bij het slagen van een activiteit. Het resultaat was dan ook een goed georganiseerde bijeenkomst met een leuk gevarieerd programma. Er was een markt, een veiling, muziek, poëzie, een filmpje over de Palestijnse olijfbomen en natuurlijk waren er heerlijke hapjes. Wij waren vanuit Zohor heel erg trots op het resultaat die deze dames met hun inzet hadden bereikt. Dit ondanks dat zij nog nooit een activiteit hadden georganiseerd. 4

5 Voorlichting over gedwongen achterlating en de Marokkaanse familierecht: Wij kregen dit jaar veel vragen van vrouwen van Marokkaanse afkomst over voorlichting over de Marokkaanse familierecht en gedwongen achterlating. Dit thema blijft erg actueel. Het blijkt dat er nog steeds veel onduidelijkheden zijn over de Marokkaanse familierecht en hoe zich dit verhoud tot de Nederlandse wetgeving. Ook het thema gedwongen achterlating blijft actueel. Elk jaar zijn er vrouwen die gedwongen in Marokko achter worden gelaten. Stichting Zohor heeft contact opgenomen met de landelijke Werkgroep Mudwannah (Muddwannah is de naam van de Marokkaanse familiewet). Zij hebben materiaal en voorlichters. In samenwerking met de moedercentra zijn er toen een tweetal voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Een in moedercentrum Dunya en een in moedercentrum Noor respectievelijk op dinsdag 9 en 16 juni. De bijeenkomsten zijn door ongeveer 40 vrouwen bijgewoond. Er waren veel vragen en er was veel discussie. Aangezien de voorlichtster geen advocaat of jurist was wist zij verschillende vragen niet te beantwoorden. Wij hebben vanuit Stichting Zohor de vrouwen beloofd om een keer een bijeenkomst te organiseren over dit thema waarbij wij een advocaat uitnodigen. Uiteraard zal het dan gaan om een advocaat die bekend is met deze materie en die ook persoonlijke vragen kan beantwoorden. De vrouwen kregen tijdens deze bijeenkomsten veel tips en adviezen mee. Velen gaven aan dit erg belangrijk te vinden. Volgens hen moeten veel meer vrouwen hiervan op de hoogte worden gebracht. Een idee is om misschien in samenwerking met de moedercentra volgend jaar voor de zomervakantie een vervolg bijeenkomst te organiseren over gedwongen achterlating en uithuwelijking. Dit komt gelukkig veel minder voor dan voorafgaande jaren maar helaas gebeurt het nog steeds. Politieke bijeenkomst: In aanloop naar de verkiezingen hebben wij in samenwerking met de moedercentra en Primo een politieke bijeenkomst georganiseerd in moedercentrum Dunya. De bijeenkomst was bedoeld als aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. Dit omdat de verschillende politieke partijen in november de verkiezingsprogramma s gaan schrijven. Er zijn drie thema s die dag besproken: - ondersteuning bij de opvoeding van kinderen - het tegengaan van armoede in de wijk - het belang van scholing en werk - het stimuleren van samenhorigheid in de wijk De opkomst bij de bijeenkomst was erg laag. Er waren ongeveer 15 vrouwen. Dit had waarschijnlijk te maken met het feit dat de verkiezingen nog ver waren en het op dat moment nog niet echt leeft onder de mensen. Er waren 5 politiek partijen vertegenwoordigd: SP, PvdA, Axtielijst en D66. De discussie was erg goed. Inburgering werd uitgebreid besproken. Vrouwen gaven aan graag Nederlands te willen leren. Anderen gaven aan graag te willen werken. De vrouwen gaven aan welke knelpunten zij tegen kwamen op het gebied van kinderopvang, opvoeding in relatie tot de taalbarrière en culturele verschillen. 5

6 Activiteiten in het kader van SMOH: Iftar: Zondag 6 september 2009 heeft SMOH in samenwerking met St. Haarlem effect, een stadsiftar georganiseerd in Buurtcentrum Binnensteeds in Haarlem. Stichting Zohor heeft als lid van SMOH uiteraard actief meegewerkt aan de organisatie van deze iftar. De opkomst was erg goed. Er waren meer dan 120 gasten. De sfeer was gemoedelijk en gezellig. Het programma bestond o.a uit een lezing van Imam M. S. Dilmohamed en een inleiding van mw. A. Yavas van de Selimye moskee in Haarlem. Er waren ook dit keer weer nieuwe gezichten aanwezig maar minder dan we wilden. Aangezien wij ernaar streven om met dit soort bijeenkomsten ontmoeting en dialoog te bevorderen willen wij graag verschillende Haarlemmers bereiken. Dit was dan ook een aandachtspunt die wij meegenomen hebben bij het organiseren van het stadsdiner van de Marokkoweek Net als vorig jaar waren er ook dit jaar interessante kennismakingen en ontmoetingen. Uiteraard en niet minder belangrijk was volgens de aanwezige gasten de catering goed georganiseerd en was het eten heel erg lekker. Marokkoweek: Tussen 4 november en zaterdag 14 november is in Haarlem de Marokkoweek georganiseerd. Natuurlijk heeft St. Zohor ook hieraan volop meegewerkt. Het is een evenement wat een zeer grote inzet vergt van alle betrokken organisaties. Zohor heeft meegewerkt aan het organiseren en opzetten van de verschillende activiteiten en het evenement in zijn geheel. Daarnaast hebben verschillende Haarlemse instellingen meegewerkt aan het totstandkoming van dit bijzondere evenement. Een van de activiteiten was geheel georganiseerd door Stichting Zohor. De Marokkaanse Familierecht en de positie van Marokkaans Nederlandse vrouwen: In het kader van de Marokkoweek, en naar aanleiding van eerdere bijeenkomsten met Haarlemse Marokkaanse vrouwen, organiseerde St. Zohor op zondag 8 november, in samenwerking met jongerencentrum Prisma, een bijeenkomst over de Marokkaanse familierecht en de positie van Marokkaanse Nederlandse vrouwen. Stichting Zohor wilde de vrouwen met deze bijeenkomsten de gelegenheid geven om meer inhoudelijk informatie te krijgen aan de hand van casussen en directe vragen aan een advocate. De bijeenkomst begon met een inleiding van advocate Samira Bouddount die gespecialiseerd is in de Marokkaanse familierecht en de verhouding tot de Nederlandse wetgeving. In de uitgebreide inleiding werd aandacht gegeven aan de geschiedenis van de Marokkaanse familierecht en daarna aan de veranderingen die in de loop van tijd ingebracht zijn in deze wet. Daarna is de huidige situatie besproken en de positieve kanten en minder positieve kanten van deze wet voor de Marokkaanse Nederlandse vrouwen op het gebied van huwelijk, echtscheiding, voogdij en inboedelrechten. Na de inleiding was er ruimte voor discussie en vragen. Hier hebben de aanwezige vrouwen goed gebruik van gemaakt. Ondanks dat er meer dan 100 vrouwen aanwezig waren schroomde men zich niet om persoonlijke vragen te stellen. Aan de hand van de verschillende casussen die werden voorgelegd kregen de vrouwen uitleg en tips. Het feit dat de helft van de aanwezige bestond uit jonge Marokkaanse vrouwen maakte dat de discussie en de aangekaarte onderwerpen divers waren. Veel jonge vrouwen, waarvan een aantal huwelijksplannen heeft, stelden vragen over het huwelijk en de 6

7 huwelijksvoorwaarden: Waar moeten zij opletten en hoe versterken zij hun wettelijk positie? Daarnaast waren er veel vragen over de voogdij en inboedelrechten. Ook het thema gedwongen achterlating en uithuwelijking werd besproken. Het was erg mooi te constateren dat de vrouwen een soort samenhorigheid voelden en blijkbaar het vertrouwen voelden waardoor zij openlijk over deze thema s konden praten. In het programma was ook ruimte voor gezelligheid en cultuur. Mw. Naima Farisi uit Rotterdam las een aantal hele mooie gedichten voor. De aanwezigen vonden haar gedichten erg mooi en waren verbaasd te horen dat het haar eigen gedichten waren. Verder was er ruimte voor muziek, dans en waren er natuurlijke heerlijke hapjes. De reacties van de aanwezigen waren erg positief. De vrouwen vroegen ons om meer van dit soort themabijeenkomsten te organiseren. Bijzonder vonden wij de reactie van de advocate mw. Samira Bouddount die aangaf niet eerder een dergelijke levendige bijeenkomst te hebben bijgewoond. Dit hoewel zij vaker in verschillende delen van Nederland bijeenkomsten had bijgewoond. Zij vond de participatie en interactie van de vrouwen in de bijeenkomst erg mooi. Van dichters mw. Naima Farisi kregen we een vergelijkbare reactie. Project wijkcontactvrouwen: Zohor neemt zitting in de stuurgroep van het project wijkcontactvrouwen. Zohor is actief betrokken geweest bij het vorm geven van dit project. Het project heeft eind 2009 weer een nieuwe doorstart kunnen maken. Het project is zeer succesvol en draait met 3 zeer bekwame wijkcontactvrouwen. Binnen de stuurgroep is de samenwerking erg goed en Zohor neemt dan ook met veel plezier hieraan deel. Ondersteuning studenten: Ook dit jaar is Zohor meerdere malen benaderd door studenten die een scriptie, onderzoek of verslag wilden maken. Uiteraard heeft Zohor hieraan meegewerkt. Ondersteuning jonge meiden: In november werden wij benaderd door een aantal meiden uit Schalkwijk die graag ter gelegenheid van het offerfeest een bijeenkomst voor vrouwen en jonge meiden wilden organiseren. Ze wilden ook een thema bespreken tijden deze bijeenkomst. Zij vroegen ondersteuning hierbij vanuit St. Zohor. Zij hadden behoefte aan wat sturing en tips over hoe zij dit het best konden aanpakken. Vanuit St. Zohor hebben wij hen dan ook de ondersteuning aangeboden waar zij om hebben gevraagd. Zij hebben in december hun bijeenkomst georganiseerd. De opkomst was goed en de meiden hadden het erg goed gedaan. Zelf waren zij niet zo erg tevreden en vonden dat allerlei zaken beter hadden gemoeten. Wij vanuit Zohor vonden het een geslaagde start. Bijeenkomst Moslimjongeren, van geloofbelevenis tot radicalisering : In samenwerking met Stichting Avenir heeft St. Zohor een bijeenkomst georganiseerd met als thema Moslimjongeren, van geloofsbelevenis tot radicalisering. Aanvankelijk zouden St. Zohor en St. Avenir ieder apart een bijeenkomst organiseren over dit thema. De eerste zou gericht zijn op de meisjes en jonge vrouwen en de andere zou gericht zijn op de jongens. Beide organisaties vonden dat het eigenlijk goed zou zijn een gemengde bijeenkomst over dit thema te organiseren. Aanvankelijk was het de bedoeling om de bijeenkomst in Schalkwijk te organiseren 7

8 omdat daar de meeste jongeren van onze doelgroep wonen. Helaas was er geen lokatie beschikbaar. Uiteindelijk heeft de bijeenkomst plaatsgevonden in het Mondiaal Centrum Haarlem. Er hebben ongeveer 25 jongeren ( 10 meiden/ 15 jongens) en een tiental volwassenen deel genomen aan deze bijeenkomst. De opkomst was, anders dan bij de aparte bijeenkomsten, dus niet groot. Dit heeft enerzijds te maken met de lokatie en anderzijds met het feit dat men in Haarlem nog moet wennen aan gemengde bijeenkomsten over dit soort thema s. Wij zijn daarom toch tevreden. De bijeenkomst kenden een interessante programma. Islamdeskundige Mohamed Cheppih begon met een interessante inleiding over geloofbelevenis van moslimjongeren in Nederland. Hij begon met een stuk geschiedenis en de kennismaking van Nederland en Europa met de islam. De aanwezigen waren verbaasd te horen dat Nederland door de Indonesische koloniën ooit de grootste islamitische land ter wereld was (Indonesië is de grootste islamitische land ter wereld). Ook vertelde hij dat Nederland daardoor al heel lang geleden bijvoorbeeld een wet had vastgelegd die het mogelijk maakte voor moslims om de eed vanuit hun geloof af te leggen. Hij maakte duidelijk dat het veel moslimjongeren aan inhoudelijke kennis over de islam ontbreekt. Dit hoewel velen van hen aangeven de islam belangrijk te vinden en als een wezenlijk onderdeel van hun identiteit zien. Een aanzienlijk aantal moslimjongeren geeft aan behoeften aan meer kennis over de islam te hebben. Vaak gaan zij op hun manier op zoek naar antwoorden op hun vragen, via internet, familie of kennissen. Na de inleiding van Mohamed Cheppih was er ruimte voor discussie en vragen met de aanwezigen. Naast de heer Cheppih zat Imam M. S. Dilmohamed en Yeter Akin van st. Verdwaalde gezichten in het panel. Er werd volop gediscussieerd over dit thema. De aanwezige jongeren gaven aan hun geloof te zien als een zeer belangrijk onderdeel van hun identiteit. Dit benadrukte wat eerder vermeld was in de inleiding. De jongeren vonden dat zij veel te weinig weten en dat zij afhankelijk zijn van wat zij om hun heen horen of wat zij op internet vinden. Op de vraag waarom zij dan niet naar de Imam stappen met hun vragen wisten zij niet goed te antwoorden. Volgens hen had het niet met de taalbarrière te maken. Sommigen gaven aan dat het misschien was omdat veel Imams zich niet goed kunnen inleven in de leefwereld van de jongeren. Anderen denken dat het komt doordat er maar weinig (Marokkaanse) imams zijn die de jongeren naar zich toe weten te trekken en zich laagdrempelig opstellen. Imam Dilmohamed vertelde dat er vaak botsingen en discussies zijn tussen moslimjongeren en de oudere generatie. Deze laatste is vrij traditioneel en de jongeren generatie moslims beleeft haar religie op een andere manier waarbij de traditie een ondergeschikte rol krijgt. Veel moslimjongeren zijn wel geïnteresseerd in de religie maar de tradities vinden zij minder belangrijk. De imam verduidelijkte dit met herkenbare voorbeelden. Een deel van de discussie ging over de vraag: in hoever moslimjongeren de islam als belemmering ervaren voor hun participatie in Nederland. Yeter Akin vertelde vanuit het panel dat zij juist doordat zij zich meer was gaan verdiepen in de islam zich steeds sterker voelde. Zij bevrijdde zichzelf uit allerlei tradities en ging studeren en werken. Door het voorbeeld van Yeter werd er ook gesproken over de positie van de moslimvrouwen en meiden en het verschil hoe er vanuit de islam naar gekeken word 8

9 en hoe de vaak traditionele moslimgemeenschap hiernaar kijkt. De aanwezige jongeren en anderen waren het in grote lijnen met elkaar eens dat de islam zelf geen belemmering is voor de participatie. Men vond juist het tegendeel. Volgens hen stimuleert de islam juist de (maatschappelijke) participatie. Een moslim hoort zich niet te isoleren maar actief mee te doen. Na de discussie was er een pauze en een prachtige optreden van zanggroep Al Wahda uit Rotterdam. Deze groep is een zanggroep die lofliederen en liederen met een maatschappelijke thema zingt. Zo heeft de Rotterdamse zanger en tekstschrijver Arie van der Krogt voor hen een lied geschreven. De liederen van Al Wahda worden in het Nederlands, Engels en in het Arabisch gezongen. In 2005 hebben zij opgetreden voor koningin Beatrix tijdens haar zilveren regeringsjubileum. Wij vonden het bijzonder deze groep naar Haarlem te halen en de jongeren hiermee kennis te laten maken: in onze ogen een typische voorbeeld van integratie. Het laatste deel van de bijeenkomst ging over radicalisering. Imam Dilmomohamed gaf een lezing over de betekenis van Jihad in de islam. Dit gebeurde in interactie met de aanwezigen. Hij gaf aan dat de betekenis van Jihad die vele mensen kennen als gewapende strijd alleen maar de kleine Jihad omvangt. De Imam geeft aan dat volgens de islamitische leer de belangrijke en grote Jihad de strijd tegen de verleidingen en je echo is. Dit houd in dat de mens zichzelf probeert de nodige discipline aan te brengen zodat hij het goede doet en zich onthoud van de slechte dingen. Ook bijvoorbeeld als iemand aan het vasten is, is hij Jihad aan het doen omdat hij de verleiding om te eten doorstaat. De aanwezigen gingen in discussie met de Imam en stelden allerlei vragen. Er werd gesproken over radicaal zijn en wanneer ben je radicaal. Sommige jongeren zouden via internet radicaliseren en anderen worden beïnvloed door mensen in hun omgeving. Radicalisering en extremisme woord door de aanwezigen afgekeurd. Het zou zelfs gevaarlijk kunnen zijn. Men vind dat dit helaas de moslimgemeenschap erg beschadigd. De moslimgemeenschap zou alerter moeten zijn tegen dit fenomeen en jongeren beter begeleiden als zij religieuze vragen hebben. Dit kan door themabijeenkomsten te organiseren, door ouders te informeren over de verschillende mogelijkheden o.a. op internet en imams en moskeeën moeten laagdrempelig worden voor jongeren. Door tijdgebrek kon het laatste thema radicalisering niet uitgebreid vanuit de verschillende facetten besproken worden. Wellicht kunnen we vanuit st. Zohor en st. Avenir in de toekomst daar meer aandacht aan besteden. De middag is erg goed verlopen en St Zohor en Avenir zijn voornemend in de toekomst meer van dit soort activiteiten voor Haarlemse jongeren te organiseren. Omgaan met Pubers: In april heeft St. Zohor op verzoek van een aantal moeders een training/ cursus georganiseerd. Deze heeft plaatsgevonden in jongerencentrum Prisma in een tweetal bijeenkomsten. Het thema was omgaan met pubers. Jamila Hamdi, voorlichter en werkzaam bij de Raad van kinderbescherming, heeft de training geleid. Er hebben 12 vrouwen deelgenomen. De moeders waren erg enthousiast en hadden veel vragen. Er is zeker behoefte aan meer van dit soort bijeenkomsten. De thema s die behandeld zijn waren: de Pubertijd; communicatie met je kind; vrijtijdsbesteding; ouderparticipatie. 9

10 Twee ochtenden waren eigenlijk veel tekort om deze onderwerpen goed te behandelen. Workshop Hoe organiseer ik een activiteit : Op verzoek van een aantal moeders van basisschool Al Ikhlaas hebben wij in mei een workshop georganiseerd. Het ging om een groep moeders die zeer betrokken waren bij school. Zij hadden heel veel mooie ideeën voor activiteiten op school maar wisten vaak niet hoe zij dit moesten aanpakken. Hoewel de school hen enige begeleiding gaf leek het een goed idee deze moeders een workshop aan te bieden. Zodoende hebben wij als Stichting Zohor aan een tiental moeders een workshop aangeboden. In de workshop hebben wij getracht hen handvaten te bieden zoals: Hoe begin je een activiteit? Hoe geef je er vorm aan en maak je het concreet? Wat heb je nodig? Hoe maak je een draaiboek? Hoe verdeel je de taken en hoe zorg je voor een goede samenwerking?..ect. De moeders waren erg tevreden. Wij hebben hen toegezegd dat zij beroep op ons kunnen doen wanneer zij daar behoefte aan hebben. Inmiddels hebben de vrouwen al wat activiteiten georganiseerd en hebben wij begrepen dat zij geprobeerd hebben uitvoering te geven aan hetgeen zij geleerd hebben in de workshop. Zij hebben aangegeven het als erg nuttig en goed werkzaam te hebben ervaren. Deelname gesprekken/conferenties/bijeenkomsten: Net als elk jaar heeft Zohor ook dit jaar deelgenomen aan verschillende bijeenkomsten, conferenties, manifestaties en gesprekken zowel binnen Haarlem als daarbuiten. Een bijzondere deelname was de deelname aan een conferentie in Marakkech in Marokko. De conferentie ging over de positie van vrouwen van Marokkaanse afkomst in verschillende landen en hun bijdrage in deze landen. 10